ONDERZOEKEN

(Gwen van Husen, Thijs J. Burger, Mariken B. de Koning, Matty A.S. de Wit, Menno W. Segeren & Aartjan T.F. Beekman)

Belangrijkste uitkomsten

Dit onderzoek laat zien hoe essentieel het is om ook het sociale netwerk van mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA/SMI) actief te betrekken en te ondersteunen. Familieleden, partners en vrienden blijken cruciaal voor herstel, maar lopen vaak zelf vast zonder voldoende steun.

De belangrijkste bevindingen:

Netwerkleden ervaren vaak een gevoel van machteloosheid en verlies, omdat zij zien hoe de zorg tekortschiet en omdat zij zelf overbelast raken.

Ze willen kwalitatief goede en tijdige zorg voor hun naaste, inclusief crisisinterventie, dagbesteding en ondersteuning bij wonen.

Ze hebben behoefte aan erkenning en structurele betrokkenheid van professionals, waarbij ook hun grenzen en mogelijkheden worden gezien en benut.

Ook hebben zij zelf ondersteuning nodig: informatie over de aandoening, vaardigheden in omgaan met de situatie, psychologische en praktische hulp en ruimte om soms even afstand te nemen.

Zelfstandige aandacht voor hun eigen welzijn en herstel wordt vaak gemist, terwijl dit hen helpt om betrokken en krachtig te blijven.

Dit onderzoek benadrukt dat herstel niet alleen een individueel maar ook een relationeel en gezamenlijk proces is. Door het netwerk beter te ondersteunen en te betrekken, ontstaat een duurzamere en toekomstbestendige zorg.

Needs of the network: a qualitative study of the needs of family members, partners and close friends of people with a severe mental illness (SMI)
BMC Psychiatry volume 25, Article number: 220 (2025)

(Cathelijn Diana Tjaden, 2022)

Hieronder leest u de belangrijkste conclusies. Een uitgebreidere Nederlandse samenvatting en het volledige proefschrift zijn gratis te downloaden.

Dit promotieonderzoek laat overtuigend zien dat de resourcegroepmethode (RG) méér doet dan reguliere zorg: het versterkt mensen, hun netwerk en hun herstel op een manier die werkt.

Uit de resultaten blijkt dat de RG-methode:

• leidt tot meer empowerment en regie bij de patiënt dan FACT alleen;
• de kwaliteit van leven aanzienlijk verbetert, met meer sociale verbondenheid en herstel op meerdere levensgebieden;
• de betrokkenheid van naasten en professionals structureel versterkt en beter op elkaar afstemt;
• bovendien een kosteneffectieve investering is: ze levert betere uitkomsten voor cliënten en hun netwerk, zonder dat de totale zorgkosten stijgen. Integendeel, doordat de zorg beter op elkaar afgestemd is en cliënten minder terugvallen en minder intensieve crisiszorg nodig hebben, blijven de maatschappelijke kosten gelijk of zelfs lager, terwijl de kwaliteit van leven aanzienlijk toeneemt.

De RG-methode maakt herstel bovendien tot een gedeelde verantwoordelijkheid: niet alleen de cliënt, maar ook diens omgeving en de zorgprofessionals werken samen aan betekenisvolle doelen. Dit voorkomt versnipperde zorg (één plan) en geeft cliënten het gevoel dat zij zelf weer aan het roer staan van hun leven.

Op 4 februari 2022 verdedigde Cathelijn Tjaden haar proefschrift over de effectiviteit van resourcegroepen voor mensen met een ernstige psychische aandoening. Het proefschrift is tot stand gekomen met begeleiding en ondersteuning van prof. dr. Hans Kroon, prof dr. Niels Mulder en dr. W. den Hollander. Daarnaast hebben ook prof dr. Ph. Delespaul, prof dr. J. van Weeghel, prof dr. S. Castelein en dr. R. Keet meegeschreven aan hoofdstukken in het proefschrift.

(C. T. Tjaden, J. Boumans, C. L. Mulder, H. Kroon)

De belangrijkste uitkomsten zijn veelbelovend en laten zien waarom de resourcegroepmethode het verdient om ingezet te worden: het brengt mensen vooruit en geeft een krachtige impuls aan herstel.

Uit dit onderzoek blijkt dat de RG-methode leidt tot meer empowerment en verbeteringen op meerdere levensgebieden dan alleen FACT. Het maakt herstel écht sociaal: niet alleen voor de cliënt, maar samen met hun netwerk en hulpverleners.

De methode zet vijf essentiële herstelprocessen in gang: ervaren van steun, erkenning van belangrijke anderen, activatie en zelfreflectie, openheid in relaties, en integratie van alle levensdomeinen.

Deze processen versterken de regie van de cliënt en doorbreken het gevoel van isolatie. Ze maken herstel niet langer tot een eenzame weg, maar een gezamenlijke zoektocht waarin ook familie, vrienden en professionals leren en groeien. Relaties worden minder ongelijk en afhankelijk en juist meer wederkerig en verbonden.

De RG-methode verankert herstelgericht werken in de praktijk. Het brengt losse principes samen in een duurzame aanpak, waarbij meerdere formele partijen samen aan één tafel zitten en één plan maken – essentieel in deze tijd waarin netwerkzorg centraal staat.

Kortom: de RG-methode is méér dan een interventie. Het is een substantiële verbetering van de huidige zorg voor mensen met een ernstige psychische aandoening én hun omgeving.

Samen kom je verder.

Embracing the social nature of recovery: A longitudinal, qualitative, multi-perspective study on the resource group method for people with severe mental illness
Front. Psychiatry, 24 November 2020